“Keti Koti, het verleden dat we met elkaar delen werkt ook nu nog door”

“Keti Koti, het verleden dat we met elkaar delen werkt ook nu nog door”

Keti Koti, viering van afschaffing slavernij – herdenking bij Anton de Kombrug. Gisteravond, donderdag 30 juni sprak burgemeester Jan Hamming van Zaanstad de volgende speech uit:

“De ketenen verbroken, keti koti, daar staan wij hier vandaag bij stil. Geen mens hoort eigendom te zijn van iemand anders. Mensen zijn geen bezit, dat je kunt kopen en verkopen.

Toch dachten Nederlanders daar dik 250 jaar lang heel anders over. Vanaf begin 17de eeuw tot ver in de negentiende eeuw verscheepten we mensen als dieren om ze als slaaf te laten werken. Volledig overgeleverd aan de grillen van hun eigenaar. Handelswaar. Totaal onvrij. Pas op 1 juli 1863, 159 jaar geleden, werden de ketenen verbroken. Keti Koti. De afschaffing van de slavernij. Dat is wat we vandaag herdenken en vieren.

Het belang van herdenken is zo onmetelijk groot. Alleen door ook naar de duistere kant van ons verleden te kijken kunnen we lessen leren en werken aan een betere toekomst. Een toekomst waar we allemaal gelijk zijn.

Soms zeggen mensen: we moeten niet achterom kijken. Kijk vooruit, kijk naar de toekomst, daar is waar het leven plaatsvindt. Maar die toekomst bestaat alleen maar door wat er in het verleden is gebeurd. Door wat er in het nú gebeurt.

De rijkdom waar wij nu in leven komt voort uit het verleden. Velen van ons, van jong tot oud, zien onze welvaart als vanzelfsprekend. Als een gegeven dat als bij toeval tot ons is gekomen. Maar dat is niet zo. De Nederlandse gouden eeuw, een deel van de basis van onze huidige positie in de wereld, kent een pijnlijke keerzijde. Over deze tijd is te regelmatig verteld alsof het spannende sprookjes zijn. Met helden die heroïsche zeeslagen winnen. Maar juist in deze tijden heeft de mensheid en hebben zeker ook de Nederlanders hun slechtste kant laten zien.

Kort geleden luisterde ik naar de podcast “Revolusi” van de Belgische historicus David van Reybrouck. In Revolusi vertelt Van Reybrouck het verhaal van de route naar de onafhankelijkheid van Indonesië. Onafhankelijkheid van kolonisator Nederland. Van Reybrouck interviewde honderden mensen en deed jarenlang uitgebreid onderzoek.

In de verschillende afleveringen gaat het ook veel over de kolonisatieperiode. Ik hoorde dingen waar ik nog nooit bij stil had gestaan. Over omvangrijke slavenhandel en berekenende genocide van Nederland in dit deel van de wereld. Over geld en macht ten koste van mensenlevens. Over nietsontziende mensenhandel zonder enige waardigheid. Over kille moordpartijen enkel en alleen om monopolieposities te krijgen over handelswaar.

Het is een onthutsende blik in de keuken van de Nederlandse handelsdrift die letterlijk over lijken ging. Dat het mij confronteerde met feiten die ik niet kende is even waardevol als pijnlijk. Pijnlijk omdat wij in onze jeugd blijkbaar niet of in ieder geval te weinig worden onderwezen over dit onderwerp. Waardevol omdat deze blik in het verleden mij confronteerde met de tekortkomingen van ons. Van de mens.

Alleen door ook naar de duistere kant van ons verleden te kijken kunnen we lessen leren en werken aan een betere toekomst. Een toekomst waar we allemaal gelijk zijn.

Intolerantie, discriminatie en uitsluiting van ‘de ander’, geweld tegen andersdenkenden en andersgelovigen. Het is helaas geen geschiedenis, maar ook nu nog aan de orde van de dag.

Soms vol in het zicht in de vorm van oorlog en geweld. Daar hebben we afgelopen maanden in Europa nog pijnlijke voorbeelden van gezien. Maar het is ook zichtbaar in hoe wij in Nederland met elkaar omgaan. De manier waarop arbeidsmigranten vandaag de dag nog steeds worden uitgebuit is schrijnend. Ook hier in Zaanstad zijn daar helaas voorbeelden van. Landelijk is de toeslagenaffaire, waar de belastingdienst stelselmatig mensen met een andere achtergrond benadeelde, een doorn in het oog. Regelmatig zijn ongelijkheid, discriminatie en racisme minder goed zichtbaar. Sluimerend en zich langzaam verspreidend als een giftige stof. Soms zijn het blikken, woordje die mensen uitsluiten, wegzetten of beledigen. Gedrag dat groepen tegen elkaar opzet.

Keti Koti helpt ons te beseffen dat we het verleden dat we met elkaar delen ook nu nog doorwerkt. En dat we ook nu moeten blijven strijden tegen elke vorm van onvrijheid. Waar een dag als vandaag ons ook aan zou moeten herinneren is dat onze gemeenschap broos is. Een vrije samenleving waarin iedereen zichzelf kan zijn is niet vanzelfsprekend. Het vraagt ons om onderhoud te plegen. Om ons een spiegel voor te houden. Om in actie te komen. Om kritisch naar onszelf te kijken en de vraag te stellen: Sluit ik andere mensen uit of zoek ik verbinding en sluit ik mensen in?

Alleen door ook naar de duistere kant van ons verleden, maar ook het heden te kijken kunnen we lessen leren en werken aan een betere toekomst. Een toekomst waar we allemaal gelijk zijn.”

Bloemlegging bij de Anton de Kombrug (foto: Gemeente Zaanstad)

Reageer

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *